ความฝันเกิดจากอะไร ?

สาเหตุที่ทำให้เกิดความฝัน

พระอรรถกถาจารย์แห่งสุปินสูตร ได้แสดงเหตุของการฝันว่ามี 4 ประการ เรียงลำดับไว้ดังนี้

1. เพราะธาตุกำเริบ (ธาตุโขภะ)
    คนที่มีสุขภาพไม่ดี มีโรคในท้อง อาหารไม่ย่อย ด้วยเหตุนี้จึงทำให้คิดปรุงแต่งต่างๆ นานาออกมาเป็นความฝัน ขณะหลับแบบครึ่งหลับครึ่งตื่น ตื่นขึ้นมายังจดจำได้เหมือนได้เห็นภาพความฝันว่าตายไปแล้ว พูดไม่ได้ พูดกับใครเขาก็ไม่รู้เรื่อง เป็นตัวอย่าง ฝันเพราะเหตุธาตุกำเริบดังกล่าว ไม่ใช่เรื่องจริงจังอะไร ผู้ฝันอย่าไปคิดหวาดหวั่นพรั่นพรึงเป็นอันขาด ขอให้มั่นใจว่าเป็นความฝันที่ไม่ก่อผลร้ายต่อตนแต่อย่างไรเลย

2. เพราะเคยเป็นมาก่อน (อนุภูปุพพะ)
    คนบางคนเคยคิดอะไรมากๆ พูดอะไรมากๆ ทำอะไรมากๆ ในอดีต หรือผ่านประสบการณ์ใดที่จิตยังผูกพันอยู่ก่อนที่ยังไม่ได้นอนหลับ ครั้นนอนไปแล้วหลับไม่สนิท ก็คิดใฝ่ฝันเป็นความฝัน ยิ่งเป็นคนวิตกจริตคิดมากก็ยิ่งฝันบ่อย ความฝันเช่นนี้มักไม่เป็นความจริง คิดไปก็ไร้สาระ เช่น หนุ่มฝันเห็นสาวที่ตนหลงรัก บางทีฝันว่ามีหนุ่มคนอื่นมาแย่งชิงไปเสียแล้ว แต่ตามความจริงก็ไม่มีใครมาแย่งชิง ใจคิดไปเอง หวั่นวิตกไปเอง จึงเป็นเหตุให้ฝันอย่างไร้สาระ บางคนคิดจะแทงหวย พอนอนหลับก็ฝันเห็นเลข 1, 2, 3 เป็นต้น นึกว่าจะถูกหวย ตื่นขึ้นมารีบไปซื้อหวยเลข 1, 2, 3 ผิดทุกที ไม่มีถูก เพราะเป็นเรื่องจิตอาวรณ์ เคยคิดเป็นอารมณ์เป็นประสบการณ์มาก่อน คล้ายๆ มีสิ่งที่เรียกว่า จิตใต้สำนึก ฝังใจให้กลายเป็นความฝัน

3. เพราะเทวดาดลใจ (เทพสังหรณ์)
    เทวดาบางพวกชอบดลจิตดลใจให้คนใฝ่ฝัน ถ้าเป็นเทวดาร้ายก็ดลใจให้คนฝันเห็นสิ่งที่น่าตระหนก ตกใจ เข้าใจผิด เป็นทุกข์ สูญเสียในด้านต่างๆ เทวดาบางพวกเป็นเทวดาดีมีสัมมาทิฐิ ย่อมดลบันดาลให้คนฝันถึงสิ่งที่ดี มีสาระประโยชน์ โสตถิผล หรือเตือนสติให้มุ่งดีทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ รู้เหตุดี เหตุร้าย ป้องกันเหตุร้ายหมายสร้างเหตุดีมีค่า ถ้าเทวดาประสงค์ดีก็ดลใจให้เราได้รับประโยชน์ ห่างโทษต่างๆ มีโชคชัย ได้ลาภดี เทพสังหรณ์ การฝันเพราะเทวดาบันดาลนี้เชื่อกันว่ามีความจริงบ้าง ไม่มีความจริงบ้าง ก้ำกึ่งกัน เพราะยังไม่ทราบว่าเทวดาที่มาดลใจเรานั้น เป็นเทวดาดีมีสัมมาทิฐิ หรือเทวดาไม่ดีมีมิจฉาทิฐิ

4. เพราะบุรพนิมิต
    ความฝันที่เกิดเพราะบุรพนิมิต หรือลางบอกเหตุล่วงหน้า มี 2 ประการ คือ ลางบอกเหตุดี และ ลางบอกเหตุร้าย ลางบอกเหตุดี เกิดมาจากบุญกุศลของแต่ละคน ส่วนลางบอกเหตุร้าย เกิดมาจากบาปอกุศลของแต่ละคน ผู้ที่เคยทำบุญไว้มากหรือท่านผู้ทรงบุญญาธิการของบ้านเมือง มักมีความฝัน หรือสุบินมิตให้เห็นเป็นลางบอกเหตุ ให้รู้ความจริงเกี่ยวกับเหตุการณ์บ้านเมืองภายหน้า มีเวลาที่จะปรับเปลี่ยนแนวทางการทำงานให้ดีงามและอยู่รอดปลอดภัยได้ ตลอดถึงทำให้มีกำลังใจในการต่อสู้บากบั่นฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆ ได้ ความฝันแบบนี้จึงเป็นประโยชน์ต่อผู้ฝัน